توی آزمایشگاه های پیشرفته تر و درست و حسابی تر معمولا یک اوسیلوسکپ یا همان اوسکوپ خودمان وجود دارد. (با اوسکل اشتباه نشود!!... این یک چیز علمی است) این وسیله مفید و دوست داشتنی به درد اندازه گیری و دیدن ولتاژ ها و جریان های متغیر و موجی مناسب است که در جای خودش خیلی به درد بخور است. قیمتش هم از 700 هزار تومان به بالا است ... یعنی ما فقط میتوانیم نگاهش کنیم و بگوییم به به چه با حال! ... نتیجه میگیرم من این پاراگراف را خیلی بیخودی به متن اضافه کرده ام ... همان مولتی متر کافی است!
انواع مختلفی از مولتی‌متر وجود دارد. ببینید ته جیب‌تان چه قدر پول هست، بعد هم بروید یکدونه چینی اش را بخرید و مائویست های چینی را دعا کنید!
به همه اینها یک لنت برق ( چسب برق) هم اضافه کنید تا کارگاه خانگی تان آماده شود.
چگونه صاحب یک آزمایشگاه الکترونیک خانگی بشویم؟
تهيه يك منبع تغذيه:
استفاده از باتری و جاباتری
این ساده ترین راه است و البته یکی از بهترین را ها برای ساختن روبات‌ها. مدارهایی که برای ربات های این دوره خواهیم داشت با استفاده از چهار تا باتری قلمی کار میکنند. توی بازار میتوانید خیلی راحت جاباتری های چهار‌تایی یا دوتایی برای باتری قلمی پیدا کنید. اگر احیانا چهار‌تایی پیدا نکردید میتوانید دو تا جا باتری دو تایی بخرید و به هم وصل کنید. فقط مراقب باشید اشتباهی وصل نکنید چون در صورت اتصال اشتباه باتری ها داغ میکنند و مدار هم خوب کار نمیکند.
بعدا در مورد روش اتصال سری یا موازی قطعات مدار توضیح مفصل و مبسوط ارائه میکنیم ولی عجالتا حالا که رسیدیم به جاباتری بگذارید یک توضیح کوچولویی بدهم: ما باید باتری ها را به صورت سری به هم ببندیم تا ولتاژ دو سر مجموعه برابر جمع ولتاژ های باتری ها شود ( حالا این ولتاژ که من الان گفتم، ای یعنی چه(!) بماند برای درس آینده که حسابی در موردش حرف میزنیم). یعنی سر مثبت یک باتری باید به سر منفی باتری بعدی متصل شود و بعد از اتصال چهارتا باتری به هم سر اولی و ته آخری میشود سر و ته منبع تغذیه 6 ولتی ما!
اگر باتری هایتان شارژی باشد که دیگر "نور علی نور" است! ( منظور باتری های نور نیست ها! سوء تبلیغ نشود!)
اگر باتری کتابی هم میخرید ببینید که حتما 6 ولت باشد نه بیشتر.
آداپتور
آداپتور یک موجود مهربانی است که برق 220 ولت و جریان متناوب (AC) شهری را گرفته و به ما ولتاژ های مختلف جریان مستقیم (DC) میدهد. مثلا خیلی راحت با تنظیم کردن آن میتوانیم 5-6 ولت از آن بگیریم و بیندازیم توی مدار. انواع زیادی آداپتور توی بازار است. بعضی ها فقط خروجی مثلا 6 ولت میدهند و بعضی ها قابل تنظیم هستند و ولتاژ های مختلفی ارائه میکنند. ببینید چه چیز هایی توی بازار هست.
خوبی آداپتور نسبت به جا باتری این است که باتری چند وقت به چند وقت تمام میشود و روی دست صاحبش خرج میگذارد اما آداپتور نمیگذارد ( یعنی تقریبا نمیگذارد ... و گرنه "آقای پدر" پول برق خانه را که باید بدهد!) و در عوض یک سیم خیلی ضایع هم باید به دنبال روبات ما متصل باشد!
به این قضیه سیم میگویند "اصل بقای مشکلات!" هر مشکلی را حل کنی یکی دیگر درست میشود!... آمدیم ابرویش را درست کنیم زدیم چشمش را هم کور کردیم!
پاور کامپیوتر:
دوستانی که دست به خرابکاریشان خوب است(!) احتمالا میدانند که توی کیس کامپیوتر یک موجود مهربان دیگری وجود دارد که کلی سیم ازش بیرون زده و آن طرف هم کابل برق کامپیوتر به آن متصل میشود. این سیم ها به یک سری کانکتور (اتصال دهنده) های خاص متصل میشوند و از آن طرف هم تمام اجزای کامپیوتر مثل هارد و سی دی رام و اینها جای اتصال این کانکتور ها را دارند.
اگر کمی شجاع باشید و دست به آچار هم باشید میتوانید به جای خرید کردن از بازار کیس کامپیوتر خودتان را باز کنید و از توی پاور کامپیوتر(همان موجود مهربان سابق!) دو تا سیم با اختلاف ولتاژ 5 ولت و جریان دهی عالی بکشید بیرون!
سیم سیاه سیم منفی (گراند یا زمین) است و سیم قرمز هم سیم مثبت 5 ولت... دو تا پیچ توی کانکتور فرو کنید و سیم های خودتان را به آنها ببندید ... خوب حالا بروید کیف کنید که با ما رفیق هستید!
گرفتن خروجی از پاور کامپیوتر. دقت کنید که سیم قرمز 5 ولت مثبت و سیم سیاه زمین است. با دو تا پیچ بدون اینکه به کانکتور آسیب بزنید میتوانید برق جریان مستقیم داشته باشید!
منبع تغذیه:
نوع پیشرفته تری هم از این موجودات مهربان توی بازار هست و به نام "منبع تغذیه DC" که با دقت بالا ولتاژ های مختلف را ارائه میکنند، غالبا آزمایشگاهای درست و حسابی از اینها برای خودشان میخرند، حالا فعلا در این سطح لازم نیست شما از این هزینه های کمرشکن غیر ضروری داشته باشید!
حالا تازه این که چیزی نیست اگر فانکشن‌ژنراتور (Function generator ) بدانید چی هست که دیگر هیچی ... اما فعلا این ها را بی‌خیال تا بعد.
هویه و سیم لحیم:
نمیدانم اصلا تا به حال لحیم کاری الکترونیکی کرده‌اید یا نه، کلا قرار است همین چیز ها را یاد بگیریم البته. ما که کوچولو بودیم توی کتاب حرفه و فن ( که ما بهش میگفتیم حرفون !) یک چیزهایی در مورد لحیم کاری و هویه و اینها نوشته بودند . الان نمیدانم چه جور است.
ما باید با کمک یک ماده رسانا اجزا مدار را روی خود مدار بچسبانیم. بهترین چسبی که بشریت تا به حال برای اتصال سیم های فلزی به هم پیدا کرده ترکیبی از قلع و روی است که اصطلاحا بهش "سیم لحیم" میگویند این اسم لحیم یک سیم خیلی نرمی است که با حرارت خیلی راحت ذوب میشود و میتواند اجزای مدار را به هم بچسباند. یعنی ما روی جایی که میخواهیم عمل چسبانش(!) را انجام دهیم یک کمی از اینها را گرم میکنیم تا ذوب شود و اجزا منتظرالچسب(!) را در بر بگیرد و بعد که دوباره خشک شد آن ها را به هم بچسباند. (چه قدر واژه جدید ساختم توی همین پاراگراف فسقلی!)
خوب این از سیم لحیم، حالا هویه(به پینگیلیش: HOVIYE ) چی است . هویه وسیله ای برقی است که نوکش گرم میشود و سیم لحیم را با کمک آن ذوب میکنند. برای این پروژه هم سیم لحیم میخواهیم و هم هویه.
موقع خرید هویه دقت کنید که نوک آن خیلی کلفت نباشد ( هویه های نوک کلفت به درد لحیم کردن کیتهای عهد بوق میخورند ... روباتهای ما خیلی ظریف و های-تک هستند بابا!)
دو نمونه از هویه های موجود در بازار ... من شخصا مدل پایینی را ترجیح میدهم
پایه هویه و روغن لحیم:
این دو تا قلم جنس هم به درد بخور هست اما لازم نیست ( یعنی اگر پول توی جیب‌تان تا همین جا تمام شد خیلی ناراحت نباشید بدون اینها هم میشود)
پایه هویه یک چیزی است که از سوختن چیز هایی مثل فرش و موکت و میز و اینها جلو گیری میکند!
روغن لحیم هم برای تمیز کردن سطح لحیم کاری و راحت کردن لحیم کاری تاثیر به سزا دارد و کار های خیلی ظریف را بدون آن نمیشود انجام داد.
این دو تا را هم از همان جایی که هویه میفروشد میتوانید بخرید. حالا آخر سر یک توضیحی میدهم که کجا.
قلع کش :
خوب حالا یک سوال ... اگر اشتباهی چیزی را لحیم کردیم و به هم چسباندیم چه کار کنیم؟ چه طوری میشود آن ها را از هم جدا کرد؟
برای این کار یک اختراع بسیار دوست داشتنی وجود دارد به نام "قلع کش"( به پینگیلیش: GHALEE-KESH). کار قلع کش این است که با مکش سریع هوا لحیم ذوب شده را به طرف خودش میکشد و محل لحیم کاری را از قلع پاک میکند
با فشار دادن دکمه، فنر داخلی قلع کش آزاد میشود و پیستون داخلی را بالا میبرد، این کار باعث میشود که هوا به داخا مکیده شود و به همراه هوا لحیم ذوب شده هم کنده میشود. (نکته: چون عکاس بنده خدا، دو تا دست بیشتر نداشت، دیگر نشد هویه را هم نشان بدهیم، وگرنه باید اول با هویه قلع را آب کنید و بعد با قلع کش پاکش کنید!)
سیم و سیم-چین:
از مهمترین چیز های که باید تهیه کنیم سیم و سیم-چین است. سیم که معلوم است چرا، ولی سیم‌چین را به این علت حتما باید تهیه کنید که:
هرگز نباید سیم ها را با دندان لخت کنید.
این یک قانون کلی است ... اصولا سیم لخت کردن با دندان عینهو کرم دندان میماند، حالا باز آن یکی را میشود با مسواک زدن کنترل کرد، اما این یکی میزند پدر بابای دندان را در می آورد و میرود پی کارش!
البته میتوانید یک سیم-لخت-کن هم بخرید تا اختصاصا سیم ها را لخت کند اما سیم-چین هم به درد بریدن و هم به درد لخت کردن سیم ها میخورد.
البته انبر دست هم ته حدودی این کار را میکند اما سیم-چین انصافا یک چیز دیگری است!
سیم هم البته انواع و اقسام دارد.
بهتر است سیم های نازک افشان بگیرند که ترجیحا قلع اندود هم شده باشد. سیم افشان یعنی توی پوسته سیم به جای یک رشته کلفت چندین رشته نازک سیم وجود دارد. و قلع اندود هم یعنی اینکه سیم ها آغشته به قلع هستند و راحت‌تر لحیم میشوند.
مولتی متر
یکی از چیز های خیلی واجب است داشتن یک مولتی متر است تا با کمک آن بتوانیم عیب و ایراد مدار را پیدا کنیم.
مولتی متر همان جوری که از اسمش هم پیدا است چند چیز را متر میکند ( یعنی اندازه میگیرد )
ولت متر، آمپر متر دو کار اصلی مولتی متر است. غالبا یک تنظیم هم برای بوغ زدن دارد ( اصطلاحا بوغمتر!) که موقع اتصالی کردن دو تا پروب بوغ میزند. (یه آن سیخک هایی که با سیم به مولتی متر وصل میشوند میگویند پروب). این بوغمتر خیلی به درد پیدا کردن اتصالی های مدار میخورد که در جای خودش درست و حسابی توضیح میدهیم.
ولتاژ و آمپر چی هست هم بماند برای درس بعدی
پايان امتحانات ترم
سلام ببخشيد نتونستم تو اين مدت مطلب جديدي براتون بزارم
آخه در گير امتحانات بودم
من كه نتونستم بنا به مشكلات شخصي نتيجه دلخواهمو تو امتحانات بگيرم
ولي شما انشاء ا... كه امتحانات خوبي را پشت سر گذاشته باشين
موفق باشين
